Interview van Emile van der Weg, Ondernemerscoach over opvolging in het familiebedrijf met Jacqueline van Zwol, schrijfster van het boek “Gespreid bedje of spijkerbed, over opvolging in familiebedrijven”. Een kort en goed leesbaar artikel.
Emile van der Weg Ondernemerscoach in gesprek met Jacqueline van Zwol over het boek “Gespreid bedje of spijkerbed, over de opvolgers in familiebedrijven”.
Bedrijfsopvolging is een terugkerend thema. Het blijkt dat het onderwerp leeft bij de overnemende generatie maar moeilijk bespreekbaar te maken is.
Gespreid bedje of spijkerbed, waar komt die titel vandaan?
In een interview vroeg ik een opvolger in een familiebedrijf hoe het voor hem was dat anderen opvolging als een gespreid bedje zien. ‘Gespreid bedje? Spijkerbed zul je bedoelen’ was zijn reactie. Roberto Floren en ik zijn dat verder gaan uitwerken. We merken dat de titel van het boek herkenning oproept. In het cliché van het gespreide bedje herkennen de meeste opvolgers zich niet, ook niet in het spijkerbed pur sang trouwens. Natuurlijk, ze krijgen een geweldige kans, maar het is aan hen om er weer iets van te maken. Daarbij voelen ze een bepaalde druk, hebben ze twijfels en zijn er dilemma’s.
Komt die druk alleen van buiten?
Nee, het is niet alleen de buitenwacht die zo denkt. Een ondernemer, eind zestig, vertelde pas in een bijeenkomst dat het bij hen een gespreid bedje voor de jongens was. Hij had het bedrijf opgebouwd, hij had moeten buffelen, zijn jongens konden nu regelmatig met vakantie gaan. In de pauze daarna kwam een andere ondernemer naar me toe. “Geloof niet wat hij zei hoor, die zoons durven het hier niet te zeggen maar ervaren het zeker ook als spijkerbed”.
Waar twijfelen ze over?
Veel opvolgers worstelen met de vraag of ze wel een waardige opvolger zijn. Ze kijken op tegen – veelal – hun vader die zijn sporen al heeft verdiend. Ze voelen druk, want niet alleen de werkgelegenheid van mensen die ze al sinds hun geboorte kennen hangt van hen af, ook de toekomstige erfenis van broers en zussen. In de perceptie doen opvolgers het ook nooit goed: als het bedrijf floreert komt dat door de goede basis die pa of ma gelegd hebben, als het slecht gaat zegt iedereen: zie je wel, hij heeft het erfgoed van pa en ma verkwanseld. Vrouwen twijfelen vaak ook omdat ze zich afvragen of ze het allemaal wel met een gezin kunnen combineren.
En zijn ze ook bang voor conflicten in de familie over het bedrijf?
Gek genoeg antwoordden de opvolgers dat ze niet vinden dat ze meer conflicten hebben dan families zonder bedrijf. Iemand verklaarde dit als volgt: “Wij hebben van jongs af aan geleerd om ons eigen belang opzij te zetten voor een hoger doel, het familiebedrijf”. Maar natuurlijk is er genoeg voer voor conflicten. In de familie is gelijkheid belangrijk, in het bedrijf is dat prestatie. Neem twee broers, de ene werkt wel en de ander werkt niet in het bedrijf. Wie krijgt de aandelen in het bedrijf? Als ze die allebei krijgen, hoe beslissen ze over dividenduitkering of loonsverhoging van de werkende broer? En wat als de vrouw van de niet werkende broer ook in het bedrijf wil?
Waarom willen ze dan toch opvolgen?
Er is ook een andere kant. De trots, betrokkenheid en het grotere doel. Het familiebedrijf vertegenwoordigt vaak ook bepaalde waarden in de familie. Ik stelde diezelfde vraag pas aan een opvolger. “Die hijskranen waar ik al vanaf mijn jeugd in zit” , zei hij, “ zijn meer dan hijskranen. Ze zijn de trots van de familie. Ik word blij als ik er een zie”.
Tot slot: welke tips heb je voor opvolgers?
In het boek hebben we heel veel tips van adviseurs en opvolgers gebundeld. Ik raad opvolgers aan daar de tips uit te halen die zij in hun situatie kunnen gebruiken. Een paar als voorproefje:
– Erken de familierelaties en emoties
– Blijf praten met de overdragen zelfs al zit je niet op dezelfde golflengte.
– Weet dat je mag twijfelen.
– Zorg voor een objectief beeld van jouw capaciteiten en ontwikkelpotentieel
– Zorg dat je werkend leven aansluit bij wat je belangrijk vindt
– Vraag een mentor of coach om je te begeleiden
– Praat met collega opvolgers.
– Ook al zit het niet in de aard van de overdrager om te plannen, werk aan een opvolgingsplan.
Het boek kunt u kopen in de boekhandel of via boekensites zoals bol.com of managementboek.nl.
Voor meer informatie
Emile van der Weg
06-51806331
info@emilevanderweg.nl
Meer informatie over de juridische aspecten van bedrijfsopvolging:
Anja van der Pol
telefoon 010-3042850
info@sct-juridischadviesbureau.nl
Zie ook www.sct-juridischadviesbureau.nl de brochure over koop en verkoop: “Het was niet gemakkelijk maar is wel goed geregeld”.